زندگینامه محمدرضا پهلوی - پادشاه ایران
محمدرضا پهلوی در خانوادهای غیرسلطنتی متولد شد. پدرش، رضاخان، یک افسر نظامی بود که بعدها به قدرت رسید و سلسله پهلوی را بنیان نهاد. محمدرضا در شش سالگی به ولیعهدی انتخاب شد و برای تحصیل به سوئیس فرس...
بیوگرافی سعدی شیرازی - آموزگار زندگی
سعدی شیرازی، با نام کامل ابومحمد مشرفالدین مصلح بن عبدالله بن مشرف، یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین شاعران و نویسندگان تاریخ ایران و جهان است. او را «استاد سخن»، «پادشاه سخن» و «شیخ اجل» مینامند...
زندگینامه دموکریت - فیلسوف اتمگرای خندان
تاریخ و محل تولد: دموکریت (democritus) حدود سال ۴۶۰ پیش از میلاد در شهر آبدِرا (Abdera) در منطقه تراکیه غربی یونان به دنیا آمد. او خود اشاره کرده که در دوران جوانی، آناکساگوراس (فیلسوف پیشاسقراط...
آریوبرزن - زندگینامه، نبردها، منابع تاریخی و تأثیر فرهنگی در ایران معاصر
آریوبرزن، نامی که از دل گذرگاههای صعبالعبور زاگرس و از میان گرد و غبار نبردی نابرابر سر برآورد و تا ابد در تارک تاریخ ایران درخشید. او که با مشتی دلاور در تنگه دربند پارس ایستاد، نه برای پیروزی ک...
گزارش جامع درباره نبرد قادسیه - زمینه تاریخی، دلایل، فرماندهان، روند، نتایج و پیامدها
نبرد قادسیه یکی از مهمترین و سرنوشتسازترین رویدادهای تاریخ ایران و جهان اسلام است که در نیمه قرن هفتم میلادی (۱۵ هجری قمری/۶۳۶ میلادی) میان سپاه ساسانیان و اعراب مسلمان رخ داد. برای درک عمیق این ...
زندگینامه احمد کسروی - روشنفکری در میانه سنت و تجدد
احمد کسروی (۱۲۶۹–۱۳۲۴ خورشیدی) یکی از مهمترین روشنفکران تاریخ معاصر ایران است که زندگی و مرگش بازتابی از کشاکش میان سنت و تجدد در جامعه ایرانی بود. او در مقام تاریخنگار، زبانشناس، حقوقدان و منت...
زندگینامه ابوالقاسم حالت - شاعر و مترجم طنزپرداز
ابوالقاسم حالت، با نام اصلی ابوالقاسم عبدالله فرد، یکی از برجستهترین چهرههای ادبیات معاصر ایران است که با طنز ظریف، شعرهای عمیق و ترجمههای دقیق، جایگاهی ویژه در تاریخ فرهنگی این سرزمین به دست آو...
زندگینامه رودکی - استاد بیهمتای قافیه
در روستای کوچک و سرسبز پانذ یا پنجرودک، در نزدیکی سمرقند، در اوایل قرن سوم هجری، کودکی به نام عبدالله جعفر بن محمد رودکی دیده به جهان گشود. این روستا، در قلب ماوراءالنهر، با باغهای پربار و جویبار...
زندگینامه نظامی گنجوی - حکیم عشق
در این مقاله، به بررسی داستان زندگی نظامی گنجوی میپردازیم، یکی از برجستهترین شاعران پارسی که آثارش همچنان الهامبخش نسلها است. نظامی گنجوی، با نام کامل ابومحمد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤید، در ق...
زندگینامه نلسون ماندلا - نماد آپارتاید
زندگینامه نلسون ماندلا، یکی از برجستهترین چهرههای تاریخ معاصر، داستان مردی است که از یک روستای کوچک در آفریقای جنوبی به نماد جهانی مبارزه با نژادپرستی و آپارتاید تبدیل شد. نلسون ماندلا، که با نام...
زندگینامه رافائل تروخیو - شیطان سانتو دومینگو
رافائل لئونیداس تروخیو مولینا (Rafael Leónidas Trujillo Molina)، ملقب به «ال خفه» (El Jefe، به معنای رئیس) یا «ال بنفاکتور» (El Benefactor، به معنای نعمترسان)، یکی از طولانیترین دیکتاتورهای تاریخ...
زندگینامه ایلان ماسک - مردی که آینده را میسازد
یکی از جنجالیترین و تأثیرگذارترین کارآفرینان و مبتکران عصر حاضر
زندگینامه ابوعلی سینا - دانشمند نابغه ایرانی
تولد و خانواده: ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا (معروف به ابن سینا یا پورسینا) در سوم صفر ۳۷۰ قمری (مصادف با ۱ شهریور ۳۵۹ شمسی) در روستای افشنه نزدیک بخارا (ازبکستان کنونی) به دنیا آمد. پدرش عبدا...
زندگینامه چارلز دیکنز - صدای عدالتخواه عصر ویکتوریا
چارلز جان هافم دیکنز در ۷ فوریه ۱۸۱۲ در شهر بندری پورتسموث، انگلستان به دنیا آمد. او دومین فرزند از هشت فرزند جان دیکنز (کارمند اداره کارپردازی نیروی دریایی) و الیزابت دیکنز بود. خانواده او به دلیل...
زندگینامه مارک تواین - صدای طنز و حقیقت آمریکا
ساموئل لنگهورن کلمنز، مشهور به مارک تواین، در ۳۰ نوامبر ۱۸۳۵ در فلوریدای میزوری به دنیا آمد. او ششمین فرزند از هفت فرزند خانواده بود. پدرش، قاضی و تاجری ناموفق، در ۱۸۴۷ بر اثر ذاتالریه درگذشت و خان...
زندگینامه زیگموند فروید - بنیانگذار روانکاوی
زیگیسموند شلومو فروید در ۶ مه ۱۸۵۶ در شهر فرایبرگ، موراویا (امپراتوری اتریش، اکنون پریبور، جمهوری چک) به دنیا آمد. پدرش یاکوب فروید، تاجر پشم و یهودیِ سنتی اما غیرمتعصب بود، و مادرش آمالیا ناتانسون...
زندگینامه ژان پل سارتر - فیلسوف آزادی و اگزیستانسیالیسم
تولد و خانواده: ژان پل شارل ایمار سارتر در ۲۱ ژوئن ۱۹۰۵ در پاریس به دنیا آمد. پدرش افسر نیروی دریایی بود که وقتی سارتر تنها ۱۵ ماه داشت، بر اثر بیماری درگذشت. مادرش، آنه ماری شوایتزر (دخترعموی آ...
زندگینامه آگاتا کریستی - ملکه جنایتنویسی جهان
تولد و خانواده: آگاتا مری کلاریسا میلر در ۱۵ سپتامبر ۱۸۹۰ در تورکی، دوونِ انگلستان به دنیا آمد. پدرش فردریک میلر (آمریکایی) و مادرش کلارا بومر (اشرافی انگلیسی) بودند. او کوچکترین فرزند خانواده ...
زندگینامه جی. کی. رولینگ - از فرش تا عرش
نام اصلی: جوآن رولینگ تاریخ تولد: ۳۱ ژوئیه ۱۹۶۵ (۵۹ ساله در ۲۰۲۵) محل تولد: یاته، گلاسترشر، انگلستان ملیت: بریتانیایی مشهورترین اثر: مجموعه هری پاتر (با فروش بیش از ۵۰۰ میلیون نسخه) .
زندگینامه ابوریحان بیرونی - دانشمند بیهمتای ایرانی
تولد و نام: ابوریحان محمد بن احمد بیرونی در ۳ ذیحجه ۳۶۲ قمری (۴ سپتامبر ۹۷۳ میلادی) در حومه شهر کاث، مرکز خوارزم (منطقهای بین ازبکستان و ترکمنستان امروزی) به دنیا آمد. لقب “بیرونی” به معنای “خا...
زندگینامه خسرو انوشیروان - پادشاه عدالتپیشه ساسانی
زادگاه و خانواده: خسرو انوشیروان در سال ۵۰۱ میلادی در تیسفون (پایتخت ساسانیان) متولد شد. او سومین پسر قباد یکم، پادشاه ساسانی، بود. مادرش دختر یک دهقان از دودمانهای قدیمی ایران بود که قباد در د...
زندگینامه ناپلئون بناپارت - از جزیره کرس تا امپراتوری فرانسه
ناپلئون بناپارت (۱۸۲۱–۱۷۶۹)، یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای تاریخ اروپا، فرماندهی نظامی نابغه و امپراتوری جاهطلب بود که مسیر تاریخ فرانسه و جهان را تغییر داد. در ادامه، مراحل کلیدی زندگی او بررسی می...
زندگینامه علیاکبر داور - معمار دادگستری مدرن
تولد و تحصیلات: علیاکبر داور در سال ۱۲۶۴ خورشیدی (۱۸۸۵ میلادی) در تهران متولد شد. پدرش، کلبعلیخان، از کارمندان دونپایهی دربار قاجار بود. داور تحصیلات ابتدایی را نزد معلمان خصوصی گذراند و در ۱۵ ...
زندگینامه محمدعلی فروغی
محمدعلی فروغی (۱۲۵۶–۱۳۲۱ ش)، ملقب به ذکاءالملک، از چهرههای برجسته سیاسی و فرهنگی ایران در اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی بود. نقش او در انتقال سلطنت به پهلوی، مدیریت بحرانهای تاریخی، و خدمات فرهنگی...
زندگینامه فرانسوا-ماری آروئه (ولتر) - نماد روشنگری فرانسه
ولتر (۱۶۹۴–۱۷۷۸)، با نام اصلی فرانسوا-ماری آروئه، فیلسوف، نویسنده، و طنزپرداز فرانسوی بود که به عنوان یکی از پیشگامان عصر روشنگری، به خاطر دفاع از آزادی بیان، جدایی دین از سیاست، و مبارزه با تعصب م...
زندگینامه شاپور یکم ساسانی - معمار امپراتوری ایران در عصر طلایی
شاپور یکم در سال ۲۱۵ میلادی به عنوان پسر ارشد اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانی، متولد شد. روایتهای افسانهای درباره تولد او حاکی از آن است که اردشیر دستور قتل همسر باردارش را صادر کرد، اما وز...
زندگینامه والرین - امپراتور شکستخورده روم
پابلیوس لیسینیوس والریانوس (Publius Licinius Valerianus) حدود سال ۲۰۰ میلادی در خانوادهای اشرافی متولد شد. او در دوران جوانی مراحل ترقی سیاسی در امپراتوری روم را طی کرد و به مقامات بالایی مانند کنس...
زندگینامه استیون کینگ
استیون ادوین کینگ (Stephen Edwin King)، متولد ۲۱ سپتامبر ۱۹۴۷ در پورتلندِ مینِ آمریکا، مشهور به “سلطان ژانر وحشت”، یکی از پرکارترین و تأثیرگذارترین نویسندگان معاصر است. بیش از ۳۵۰ میلیون نسخه از کت...
زندگینامه رابرت اوپنهایمر - پدر بمب اتمی و چهرهٔ پارادوکسیکال علم مدرن
جولیوس رابرت اوپنهایمر در ۲۲ آوریل ۱۹۰۴ در نیویورک در خانوادهای یهودیِ غیرمذهبی و ثروتمند متولد شد. پدرش، جولیوس سلیگمن اوپنهایمر، تاجر نساجی آلمانیتبار بود که در جوانی به آمریکا مهاجرت کرد، و مادر...
زندگینامه حضرت عیسی - از تولد معجزهآسا تا عروج به آسمان
تولد از مادر باکره: حضرت عیسی در شهر بیتلحم فلسطین، از مادری پاکدامن به نام مریم (س) و بدون پدر متولد شد. این واقعه با بشارت فرشته الهی (جبرئیل) به مریم صورت گرفت که فرمود: «خداوند آفرینش پسری...
زندگینامه ویلیام شکسپیر - نماد جاودان ادبیات جهان
ویلیام شکسپیر در ۲۶ آوریل ۱۵۶۴ (مصادف با قرن ۱۰ هجری شمسی) در شهر استراتفورد-آپون-ایون انگلستان زاده شد. او سومین فرزند از هشت فرزند جان شکسپیر (سازنده دستکش و عضو شورای شهر) و ماری آردن (از خانواد...
زندگینامه آنتون چخوف - استاد داستان کوتاه و نمایشنامهنویس برجسته روسی
آنتون پاولوویچ چخوف در ۲۹ ژانویه ۱۸۶۰ در شهر بندری تاگانروگ، واقع در جنوب روسیه و ساحل دریای آزوف، به دنیا آمد. او سومین فرزند از شش فرزند خانواده بود. پدرش، پاول یگوروویچ، خواربارفروشی سختگیر و مذ...
زندگینامه آلبر کامو - از فقر الجزایر تا نوبل ادبیات
آلبر کامو در ۷ نوامبر ۱۹۱۳ در موندوی (الجزایر تحت استعمار فرانسه) به دنیا آمد. پدرش “لوسین کامو”، کارگر فقیری بود که در جنگ جهانی اول کشته شد. مادرش “کاترین”، زنی بیسواد و نیمهکر بود که پس از مرگ ش...
زندگینامه فرانتس کافکا - صدای شکستۀ مدرنیته
فرانتس کافکا در ۳ ژوئیهٔ ۱۸۸۳ در پراگ (امپراتوری اتریش-مجارستان) در خانوادهای یهودی و آلمانیزبان به دنیا آمد. او بزرگترین فرزند از شش فرزند بود. دو برادر کوچکترش پیش از ششسالگی درگذشتند، و سه خواهر...
زندگینامه لئو تولستوی - نماد ادبیات واقعگرای روسی
لِو نیکُلایویچ تولستوی (۱۸۲۸–۱۹۱۰)، یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان جهان، با آثاری مانند «جنگ و صلح» و «آنا کارنینا»، عمیقترین مفاهیم انسانی را کاوید. در این زندگینامه، مراحل حیات فکری و هنری او را...
زندگینامه فیودور داستایفسکی - نابغه ادبیات روسیه
تولد و خانواده: فیودور میخایلاویچ داستایفسکی در ۱۱ نوامبر ۱۸۲۱ در مسکو، در خانوادهای با اصالت لهستانی-لیتوانیایی به دنیا آمد. پدرش پزشک بیمارستان فقرا و مادرش دختر بازرگانی مسکو بود. او دومین ف...
زندگینامه ونسان ونگوگ - نقاش رنجیدهدلی که جهان را رنگ آمیزی کرد
ونسان ویلم ونگوگ در ۳۰ مارس ۱۸۵۳ در روستای زوندرت هلند به دنیا آمد. تولد او تحت سایهای غمگین قرار داشت: دقیقاً یک سال پس از مرگ برادر بزرگترش که او نیز “ونسان” نامیده میشد. سنگ قبری که نام خودش ب...
زندگینامه کریم خان زند - بنیانگذار سلسله زندیه و وکیل الرعایا
کریم خان زند در سال ۱۰۸۶ خورشیدی (حدود ۱۷۰۵ میلادی) در خانوادهای از طایفه زند، زیرمجموعه ایل لک، در روستاهای پری و کمازان نزدیک ملایر به دنیا آمد. پدرش ایناق خان، رئیس طایفه بود. زندها چادرنشینانی ...
زندگینامه جابر بن حیان - پدر علم شیمی
زادگاه و تاریخ: جابر بن حیان حدود سال ۱۰۰ هجری شمسی (۷۲۱ میلادی) در شهر توس، خراسان (ایران امروزی) متولد شد. پدرش داروسازی شیعه مذهب بود که به دلیل مشارکت در شورش ضد اموی اعدام شد. این رویداد مس...
زندگینامه جلال آل احمد
تولد و خانواده: سید جلالالدین سادات آلاحمد در ۱۱ آذر ۱۳۰۲ در محله سیدنصرالدین تهران به دنیا آمد. او نهمین فرزند خانواده و دومین پسر پس از هفت دختر بود. پدرش سید احمد حسینی طالقانی از روحانیون سر...
زندگینامه پروین اعتصامی - بانوی شعر و ادب فارسی
پروین اعتصامی، شاعر نامدار ایرانی، از برجستهترین چهرههای ادبیات معاصر فارسی به شمار میرود که با اشعار عمیق و انسانگرایانه خود جایگاهی ماندگار در تاریخ ادبیات ایران یافته است. در این زندگینامه جامع،...
زندگینامه فروغ فرخزاد - شاعری که مرزهای شعر و زندگی را درنوردید
فروغ فرخزاد (۱۳۱۳-۱۳۴۵) یکی از تأثیرگذارترین شاعران معاصر ایران بود که در عمر کوتاه ۳۲ ساله خود، تحولی بزرگ در ادبیات فارسی ایجاد کرد. او با اشعاری صریح، جسورانه و عمیقاً احساسی، نه تنها در شعر که ...
زندگینامه نادرشاه افشار - بنیانگذار سلسله افشاریه و احیاگر امپراتوری ایران
خاستگاه متواضع: نادرقلی (نام اولیه نادرشاه) در نوامبر ۱۶۸۸ میلادی (۲۸ مُحَرَّم ۱۱۰۰ قمری) در روستای دستجرد نزدیک ابیورد (شمال خراسان) زاده شد. خانواده او از طایفه قِرِخْلویِ ایل افشار، از طوایف ...
زندگینامه اسکندر مقدونی (اسکندر کبیر)
اسکندر سوم مقدونی (۳۵۶–۳۲۳ پیش از میلاد)، مشهور به اسکندر کبیر، یکی از بزرگترین فرماندهان نظامی تاریخ و بنیانگذار امپراتوریی بود که از یونان تا هند گسترش یافت. در فرهنگ فارسی با عناوینی مانند اسکند...
زندگینامه داریوش بزرگ - چهارمین شاه هخامنشی
در ادامه زندگینامهٔ داریوش یکم (داریوش بزرگ)، چهارمین شاه هخامنشی (حک. ۵۲۲ تا ۴۸۶ پ.م.) به زبان فارسی ارائه میشود:
زندگینامه خشایارشا - پنجمین شاهنشاه هخامنشی
نام و تبار: خشایارشا از دو بخش «خشای» (فرمانروا) و «آرشا» (قهرمان مرد) تشکیل شده، به معنای «فرمانروای قهرمانان» یا «کسی که در میان شاهان پهلوان است». او پسر داریوش بزرگ و آتوسا (دختر کوروش بزرگ)...
زندگینامه مادر ترزا - قدیسه فقرا
نام و تولد: اگنس گونجا بویاجیو در ۲۶ اوت ۱۹۱۰ در اسکوپیه (پایتخت امروزی مقدونیه شمالی) در خانوادهای آلبانیایی و کاتولیک متولد شد. او کوچکترین فرزند خانواده بود و پدرش نیکولا، تاجر و فعال سیاسی ...
زندگینامه وینستون چرچیل
وینستون لئونارد اسپنسر چرچیل (Winston Leonard Spencer Churchill) یکی از برجستهترین سیاستمداران و رهبران قرن بیستم بریتانیا است. او نقش کلیدی در تاریخ جهان، بهویژه در طول جنگ جهانی دوم، ایفا کرد. ...
زندگینامه مهاتما گاندی - پدر استقلال هند و پیامبر صلح
مهانداس کارامچاند گاندی در ۲ اکتبر ۱۸۶۹ در شهر ساحلی پوربندر در ایالت گجرات هند به دنیا آمد. او کوچکترین فرزند خانوادهای از طبقه وایشیا (بازرگانان و کشاورزان) بود که در نظام کاستی هند جای میگرفت....
زندگینامه استیون هاوکینگ - نابغهای بر فراز ویلچر
استیون ویلیام هاوکینگ در ۸ ژانویه ۱۹۴۲ (مصادف با ۳۰۰ سال پس از مرگ گالیله) در آکسفورد انگلستان به دنیا آمد. خانواده او برای در امان ماندن از بمبارانهای جنگ جهانی دوم از لندن به آکسفورد مهاجرت کرده...
زندگینامه چارلز داروین - پدر نظریه تکامل
چارلز رابرت داروین (۱۸۸۲–۱۸۰۹)، دانشمند انقلابی انگلیسی، با نظریه تکامل از طریق انتخاب طبیعی درک بشر از حیات را دگرگون کرد. در ادامه، مراحل زندگی، دستاوردها، و میراث ماندگار او بررسی شده است:
زندگینامه گالیله - دانشمندی که جهان را تکان داد
گالیلئو گالیله (۱۵۶۴–۱۶۴۲)، فیزیکدان، ستارهشناس و فیلسوف ایتالیایی، از چهرههای محوری انقلاب علمی بود که با کشفیات انقلابی خود در نجوم و فیزیک، بنیانهای علم مدرن را شکل داد. در زیر مهمترین جنبه...
زندگینامه لویی پاستور - پدر میکروبیولوژی مدرن
لویی پاستور در ۲۷ دسامبر ۱۸۲۲ در شهر دول (Dole) در شرق فرانسه به دنیا آمد. خانواده او کاتولیک و تهیدست بودند؛ پدرش ژان ژوزف پاستور، یک دباغ سابق و سرباز بازنشسته ارتش ناپلئون بود. پاستور سومین فرزن...
زندگینامه لئوناردو داوینچی - نابغه رنسانس
تولد نامشروع: لئوناردو دی سر پیرو داوینچی در ۱۵ آوریل ۱۴۵۲ در روستای آنچیانو، نزدیک وینچی در توسکانی ایتالیا متولد شد. پدرش، سر پیرو، دفتردار ثروتمند و مادرش، کاترینا، دختر دهقانی بود که احتمالا...
زندگینامه سر آیزاک نیوتن - نابغهای که جهان را متحول کرد
تولد ضعیف و رنجور: آیزاک نیوتن در ۴ ژانویه ۱۶۴۳ (مطابق تقویم قدیمی: ۲۵ دسامبر ۱۶۴۲) در روستای وولستورپ، انگلستان، نارس و با وزنی حدود ۱ کیلوگرم به دنیا آمد. پزشکان امیدی به زندهماندن او نداشتند...
زندگینامه ماری کوری - پیشگام علم و نماد پایداری
تولد و خانواده: ماریا سالومه اسکودوفسکا در ۷ نوامبر ۱۸۶۷ در ورشو، لهستان (تحت حکومت روسیه) به دنیا آمد. او کوچکترین فرزند از پنج فرزند خانواده بود. پدرش، ولادیسلاو اسکودوفسکی، معلم فیزیک و ریاضی...
زندگینامه ارشمیدس - نابغهی یونان باستان و پدر علوم تجربی
ارشمیدس (۲۸۷–۲۱۲ ق.م.) در شهر سیراکوز (سیراکوزای کنونی در سیسیل، ایتالیا) زاده شد. پدرش فیدیاس ستارهشناس بود و خانوادهاش از اشرافزادگان نزدیک به پادشاه هیرون دوم محسوب میشدند. او برای تحصیل به ا...
زندگینامه استاد شهریار
سید محمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به شهریار، در ۱۱ دی ۱۲۸۵ در محله چایکنار تبریز به دنیا آمد. پدرش میرآقا خشگنابی وکیل دادگستری و مادرش خانم ننه خانهدار بود. او در خانوادهای پرجمعیت با ۵ برادر و ۷ خ...
زندگینامه ایرج میرزا - شاعر نوگرای عصر مشروطه
ایرج میرزا در پاییز ۱۲۵۳ هجری شمسی (اکتبر ۱۸۷۴ میلادی) در تبریز به دنیا آمد. او از نوادگان فتحعلی شاه قاجار بود—پدرش غلامحسین میرزا (ملقب به صدرالشعرا و متخلص به “بهجت”) شاعر دربار مظفرالدین شاه، و...
داستان زندگی مولوی
مولانا جلالالدین محمد بلخی (۶۰۴–۶۷۲ هجری قمری)، مشهور به مولوی یا رومی، از بزرگترین شاعران، عارفان و اندیشمندان ایرانی است که اشعار او مرزهای جغرافیایی و زبانی را درنوردیده و تأثیری جهانی یافته ا...
زندگینامه حکیم عمر خیام نیشابوری
تاریخ و محل تولد: غیاثالدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری در ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ هجری شمسی (۱۸ مه ۱۰۴۸ میلادی) در نیشابور، خراسان، به دنیا آمد. ریشهٔ لقب “خیام”: این لقب احتمالاً از حرفهٔ...
زندگینامه ایمانوئل کانت - فیلسوف برجسته آلمانی
ایمانوئل کانت (۱۷۲۴–۱۸۰۴)، فیلسوف برجسته آلمانی و چهره محوری عصر روشنگری، با نظریههای انقلابی خود در معرفتشناسی، اخلاق و متافیزیک، بنیانهای فلسفه مدرن را دگرگون کرد. در ادامه، زندگینامه او به تف...
زندگینامه فریدریش نیچه - فیلسوفی که مرزهای اندیشه را جابهجا کرد
تولد و پیشینه خانوادگی: فریدریش ویلهلم نیچه در ۱۵ اکتبر ۱۸۴۴ در روکنِ پروس (امروزه آلمان) زاده شد. تولد او مصادف با زادروز فریدریش ویلهلم چهارم، پادشاه پروس بود، و پدرش که معلم خاندان سلطنتی بود...
زندگینامه گئورگ ویلهلم فریدریش هگل
گئورگ ویلهلم فریدریش هگل (۱۸۳۱-۱۷۷۰)، فیلسوف برجسته آلمانی و یکی از اصلیترین چهرههای ایدئالیسم آلمانی است که تأثیر عمیقی بر فلسفه غرب گذاشت. او با توسعه دیالکتیک و مفهوم روح مطلق، نظام فلسفی جامع...
زندگینامه پارمنیدس - فیلسوف هستیِ تغییرناپذیر
زادگاه و دوران زندگی: پارمنیدس در شهر الئا (Elea) در جنوب ایتالیای امروزی، بین سالهای ۵۱۵ تا ۵۴۰ پیش از میلاد به دنیا آمد و حدود سالهای ۴۴۶ تا ۴۷۰ پیش از میلاد درگذشت. او اشرافزاده بود و در ق...
زندگینامه هراکلیتوس (حدود ۵۴۰–۴۸۰ پیش از میلاد)
هراکلیتوس در اِفِسوس (شهری در ایونیا، آسیای صغیر، امروزه در ترکیه) در خانوادهای اشرافی به دنیا آمد. او احتمالاً عنوان موروثی “پادشاه-کاهن” را داشت، اما آن را به برادرش واگذار کرد. از جزئیات زندگی ا...
زندگینامه تالس میلتوسی - پدر فلسفه و علم یونان
تالس (حدود ۶۲۴–۵۴۵ ق.م.) فیلسوف، ریاضیدان، و ستارهشناس یونانی، بنیانگذار مکتب فلسفی ملطی و نخستین چهره در سنت فلسفه غرب محسوب میشود. او با جایگزینی تبیینهای عقلانی به جای اساطیر، انقلابی در اندیشه ...
زندگینامه سقراط - بنیانگذار فلسفه اخلاق در غرب
زندگینامه سقراط (۴۷۰/۴۶۹–۳۹۹ پ.م)، فیلسوف برجسته یونانی و بنیانگذار فلسفه اخلاق در غرب، به همراه تحلیل جامعی از فلسفه، روش گفتوگویی و میراث او به شرح زیر است:
زندگینامه افلاطون - بنیانگذار فلسفه غرب
افلاطون در ۴۲۷ یا ۴۲۸ ق.م (برخی منابع ۴۲۴ ق.م) در آتن، در خانوادهای اشرافی متولد شد. نام اصلی او آریستوکلس بود، اما به دلیل هیکل تنومندش، مربی کشتیاش او را “افلاطون” (به یونانی: پلاتون، به معنای پُ...
زندگینامه فیثاغورس - ریاضیدان، فیلسوف و عارف یونانی
زادگاه و خانواده: فیثاغورس (زادهٔ حدود ۵۷۰ پ.م) در جزیرهٔ ساموس یونان، در خانوادهای ثروتمند و اشرافی به دنیا آمد. پدرش «منسارخوس» تاجری از تیروس (ترکیهٔ امروزی) بود . تحصیلات آغازین: از کودکی ...
زندگینامه ارسطو - فیلسوفی که بنیانهای اندیشه غرب را پیریزی کرد
ارسطو در سال ۳۸۴ پیش از میلاد در شهر استاگیرا (شبهجزیره خالکیدیکه در شمال یونان) زاده شد. پدرش نیکوماخوس، پزشک دربار آمینتاس سوم (پادشاه مقدونیه و پدربزرگ اسکندر مقدونی) بود. این ارتباط، بعدها زمی...
زندگینامه خواجه حافظ شیرازی
حافظ شیرازی، یکی از بزرگترین شاعران غزلسرای ایران و جهان، با نام کامل خواجه شمسالدین محمد بن بهاءالدّین محمد حافظ شیرازی، در قرن هشتم هجری در شهر شیراز متولد شد. اطلاعات دقیقی از زندگی شخصی او د...
زندگینامه عطار نیشابوری
زادگاه و تاریخ تولد: فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری حوالی سالهای ۵۳۷ تا ۵۴۰ هجری قمری در روستای کدکن (از توابع نیشابور قدیم، امروزه بخشی از تربت حیدریه) به دنیا آمد. اختلاف در تاریخ تولد ...
زندگینامه سهراب سپهری - شاعرِ نقاشِ طبیعت
سهراب سپهری در ۱۵ مهر ۱۳۰۷ در شهر قم متولد شد، اما خاندان او اصالتاً اهل کاشان بودند و او کودکی خود را در باغ بزرگ اجدادی در محله دروازه عطای کاشان گذراند. پدرش اسدالله سپهری کارمند اداره پست و تلگ...
زندگینامه توماس ادیسون - نابغه ای که جهان را روشن کرد
توماس آلوا ادیسون در ۱۱ فوریه ۱۸۴۷ در میلان، اوهایو متولد شد. او هفتمین فرزند خانواده بود. پدرش ساموئل ادیسون تاجری چندوجهی و مادرش نانسی الیوت معلم بود. در ۷ سالگی به همراه خانواده به میشیگان نقل ...
زندگینامه ویکتور هوگو - چهرهای جاودان در ادبیات و سیاست فرانسه
تولد و خانواده: ویکتور ماری هوگو در ۲۶ فوریه ۱۸۰۲ در بزانسون، فرانسه، به دنیا آمد. پدرش، ژوزف لئوپولد هوگو، ژنرال ارتش ناپلئون بود و مادرش، سوفی ترِبوشه، از پیروان آزادیخواهی به سبک ولتر. کودکی...
زندگینامه آبراهام لینکلن - از کلبه چوبی تا کاخ سفید
آبراهام لینکلن در ۱۲ فوریه ۱۸۰۹ در یک کلبه چوبی در مزرعه “سینکینگ اسپرینگ” نزدیک هاجنویل، کنتاکی، به دنیا آمد. خانوادهاش از مهاجران فقیر انگلیسی بودند که در قرن ۱۷ به آمریکا آمده بودند. پدرش، توم...
زندگینامه دونالد ترامپ - از امپراتوری تجاری تا کاخ سفید
تولد: دونالد جان ترامپ در ۱۴ ژوئن ۱۹۴۶ در کویینز، نیویورک، در خانوادهای ثروتمند متولد شد. پدرش “فرد ترامپ” توسعهدهنده املاک و مادرش “مری آن مکلئود” مهاجری اسکاتلندی بود. تحصیلات: پس از اخراج...
زندگینامه بنیامین نتانیاهو
نام کامل: بنیامین “بیبی” نتانیاهو تاریخ تولد: ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ (۷۵ ساله) محل تولد: تلآویو، اسرائیل سمت: نخستوزیر اسرائیل (۱۹۹۶–۱۹۹۹، ۲۰۰۹–۲۰۲۱، ۲۰۲۲–اکنون) حزب سیاسی: لیکود لقب: “بیبی” (مخفف بنیامین، ...
زندگینامه صادق چوبک - پدر ناتورالیسم و رئالیسم تاریک ادبیات ایران
تولد: ۱۴ تیر ۱۲۹۵ (۱۹۱۶ میلادی) در بوشهر . خانواده: پدرش تاجر بود، اما چوبک مسیر پدر را ادامه نداد و به ادبیات گرایش یافت . تحصیلات: تحصیلات ابتدایی در بوشهر و شیراز (به دلیل شیوع...
زندگینامه بزرگ علوی - نویسنده مبارز و پیشگام ادبیات واقعگرای ایران
تولد و خانواده: سید مجتبی آقابزرگ علوی در ۱۳ بهمن ۱۲۸۲ (برخی منابع ۱۲۸۳) در محله چالهمیدان تهران به دنیا آمد. خانوادهاش از تجار مشروطهخواه بودند؛ پدربزرگش (سید محمد صراف) نماینده نخستین دوره م...
زندگینامه بنیتو موسولینی - از سوسیالیسم تا بنیانگذار فاشیسم
تولد و خانواده: بنیتو آمیلکاره آندرهآ موسولینی در ۲۹ ژوئیه ۱۸۸۳ در روستای دوویا (پره داپیو) ایتالیا زاده شد. پدرش الساندرو، آهنگر و آنارشیست تندرو، و مادرش رزا معلم مدرسه بود. این ترکیب противор...
زندگینامه فرانسیسکو فرانکو
فرانسیسکو فرانکو باهامونده (Francisco Franco Bahamonde) یکی از مهمترین و بحثبرانگیزترین چهرههای تاریخ قرن بیستم اسپانیا است. او یک ژنرال نظامی و دیکتاتور بود که از سال ۱۹۳۹ تا زمان مرگش در ۱۹۷۵ ...
زندگینامه مائو تسهتونگ - بنیانگذار چین کمونیستی
تولد و خانواده: مائو در ۲۶ دسامبر ۱۸۹۳ در روستای شاوشان، ایالت هونان، در خانوادهای نسبتاً مرفه از طبقه کشاورزان به دنیا آمد. پدرش فردی سختگیر و منظم بود، در حالی که مادرش زنی مذهبی و آرام توصی...
زندگینامه صدام حسین - از کودکی تا اعدام
تولد و خانواده: صدام حسین عبدالمجید تکریتی در ۲۸ آوریل ۱۹۳۷ (۸ اردیبهشت ۱۳۱۶) در روستای العوجاء نزدیک تکریت عراق به دنیا آمد. پدرش پیش از تولد او درگذشت و مادرش با ناپدری خشن ازدواج کرد. صدام در...
زندگینامه معمر قذافی - از چادرنشینی تا دیکتاتوری ۴۲ ساله
تولد در شرایط ساده: معمر محمد عبدالسلام ابومنیار القذافی در سال ۱۹۴۲ (برخی منابع ۱۹۴۰) در روستایی به نام “جهنم” (قصر ابو هادی) نزدیک شهر سرت در خانوادهای بادیهنشین از قبیله “القذاذفه” به دنیا آم...
زندگینامه نیکلای چائوشسکو - از کارگر تا دیکتاتور اعدامی
تولد در فقر: نیکلای چائوشسکو در ۲۶ ژانویه ۱۹۱۸ در روستایی فقیر در منطقه “اُلت” رومانی به دنیا آمد. او سومین فرزند از خانوادهای دهنفره بود که به کشاورزی مشغول بودند . تحصیلات محدود: تنها تا ۱...
زندگینامه کیم جونگ اون - رهبر مرموز کره شمالی
تاریخ تولد کیم جونگ اون بین سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۴ در پیونگیانگ متولد شد. منابع رسمی تاریخ تولد را ۸ ژانویه اعلام میکنند، اما این روز در کره شمالی تعطیل رسمی نیست (برخلاف تولد پدر و پدربزرگش). ...
زندگینامه سیمین دانشور - بانوی پیشگام ادبیات داستانی ایران
سیمین دانشور در ۸ اردیبهشت ۱۳۰۰ در شیراز، در خانوادهای فرهیخته و اهل هنر متولد شد. پدرش دکتر محمدعلی دانشور (احیاءالسلطنه)، پزشکی ادبدوست و عضو گروه “حافظیون” بود که شبهای جمعه بر مزار حافظ گرد میآ...
جورج اورول - وجدان بیدار قرن بیستم و پیامبر جهان مدرن
اریک آرتور بلر، معروف به جورج اورول، در 25 ژوئن 1903 در موتهاری، هندِ تحت استعمار بریتانیا متولد شد. پدرش کارمند اداره خدمات سلطنتی بود و مادرش از خانوادهای فرانسوی-بریتانیایی. اورول تا یک سالگی ب...
زندگینامه جبران خلیل جبران
نام کامل: جبران بن خلیل بن میخائیل بن سعد جبران تاریخ تولد: ۶ ژانویه ۱۸۸۳ (بشری، لبنان) تاریخ درگذشت: ۱۰ آوریل ۱۹۳۱ (نیویورک، آمریکا) علت مرگ: سیروز کبدی .
زندگینامه مارتین لوتر کینگ - نماد مبارزه بدون خشونت برای برابری نژادی
زادروز: ۱۵ ژانویهٔ ۱۹۲۹ در آتلانتا، جورجیا. خانواده: پدرش، مارتین لوتر کینگ سینیور، کشیش باپتیست و مبارز ضد تبعیض بود. مادرش، آلبرتا کینگ، معلم بود. نام تولدش مایکل کینگ جونیور بود، اما پدرش پ...
زندگینامه رضاشاه پهلوی - بنیانگذار ایران نوین و چهرهای مناقشهبرانگیز
سالهای آغازین (۱۲۵۶-۱۲۷۰ خورشیدی) رضا در ۲۴ اسفند ۱۲۵۶ در روستای آلاشت، سوادکوه مازندران، در خانوادهای نظامی به دنیا آمد. پدرش عباسعلی داداشبیگ، افسر فوج سوادکوه، چهل روز پس از تولد او درگذشت. م...
زندگینامه مریم میرزاخانی - ستاره درخشان ریاضیات جهان
مریم میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ (۱۲ مه ۱۹۷۷) در تهران متولد شد. پدرش احمد میرزاخانی، مهندس برق و رئیس هیئت مدیره مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد بود. خانوادهاش اهل فرهنگ و دانش بودند و فضایی سرشار از...
زندگینامه ژولیوس سزار - بنیانگذار امپراتوری روم
تولد و نسب: گایوس یولیوس کایسار (معروف به ژولیوس سزار) در ۱۲ یا ۱۳ ژوئیه ۱۰۰ ق.م در محله سوبورای رم زاده شد. او از خاندان اشرافی یولیایی بود که نسب خود را به یولوس پسر آئنیاس (قهرمان اساطیری ترو...
زندگینامه فردوسی - زندگی و آثار حماسه سرای ایران
ابوالقاسم فردوسی، شاعر حماسهسرای نامآور ایرانی، خالق شاهنامه، یکی از بزرگترین آثار ادبی جهان است. زندگی فردوسی، آثار و تاثیرات او بر فرهنگ و هویت ایرانی چنان عمیق بودهاند که پس از گذشت بیش از هز...
زندگینامه آلبرت اینشتین - نابغهای که جهان را دگرگون کرد
تولد و خانواده: آلبرت اینشتین در ۱۴ مارس ۱۸۷۹ در شهر اولم، پادشاهی وورتمبرگ آلمان، در خانوادهای یهودی به دنیا آمد. پدرش هرمان فروشنده و مهندس بود و مادرش پائولین کخ خانهدار بود. او یک خواهر به...
زندگینامه استیو جابز - نابغهٔ عصیانگر که دنیای فناوری را متحول کرد
تولد و فرزندخواندگی: استیون پل جابز در ۲۴ فوریهٔ ۱۹۵۵ در سانفرانسیسکو از پدری سوری-مسلمان به نام عبدالفتاح جان جندلی و مادری آلمانی-سوئیسی به نام جوئن شیبل زاده شد. والدین بیولوژیکی او دانش...
زندگینامه لینوس توروالدز - خالق انقلابی لینوکس و گیت
تولد و خانواده: لینوس بندیکت توروالدز در ۲۸ دسامبر ۱۹۶۹ (۷ دی ۱۳۴۸) در هلسینکی، فنلاند به دنیا آمد. خانواده او جزو اقلیت سوئدیزبان فنلاند بودند و پدر و مادرش هر دو خبرنگارانی رادیکال در دهه ۱۹...
زندگینامه امیرعباس هویدا - نخستوزیر افسانهای ایران
امیرعباس هویدا در ۲۸ بهمن ۱۲۹۷ (۱۸ فوریه ۱۹۱۹) در تهران متولد شد. پدرش حبیبالله عینالملک، دیپلمات وزارت امور خارجه بود و مادرش افسرالملوک سرداری از خاندان قاجار. بهدلیل شغل پدر، کودکی و نوجوانی ر...
زندگینامه آدولف هیتلر - از تولد تا مرگ
تولد و خانواده: آدولف هیتلر در ۲۰ آوریل ۱۸۸۹ در شهر برانائو ام این، مرز اتریش-مجارستان (اتریش کنونی) به دنیا آمد. او چهارمین فرزند از شش فرزند آلویس هیتلر (کارمند گمرک) و کلارا پولتزل بود. سه تن...
زندگینامه ژوزف استالین - از انقلابی گرجستانی تا دیکتاتور اتحاد شوروی
نام و تبار: ژوزف ویساریونوویچ جوگاشویلی در ۱۸ دسامبر ۱۸۷۸ در شهر گوریِ گرجستان (امپراتوری روسیه) متولد شد. پدرش ویساریون، کفاشی الکلی بود که او را شدیداً کتک میزد، و مادرش اکاترینا، رختشویی می...
زندگینامه وارن بافت - افسانه سرمایهگذاری قرن
تولد در اوماها: وارن ادوارد بافت در ۳۰ آگوست ۱۹۳۰ در اوماهای نبراسکا متولد شد. پدرش، هاوارد بافت، سیاستمدار و کارگزار بورس بود و مادرش، لایلا استال، خانهدار بود. او دومین فرزند از سه فرزند خانوا...
زندگینامه کوروش بزرگ - بنیانگذار امپراتوری هخامنشی
والدین: پدر: کمبوجیه یکم، شاه انشان (شمال خوزستان کنونی) از خاندان هخامنشی . مادر: ماندانا، دختر آستیاگ (ایشتوویگو)، پادشاه ماد. این ازدواج، اتحاد سیاسی بین پارس و ماد را تقویت ...
زندگینامه تیم برنرز لی - پدر وب جهانگستر
تاریخ و محل تولد: تیموتی جان برنرز لی در ۸ ژوئن ۱۹۵۵ در لندن، انگلستان متولد شد. پیشینه خانوادگی: پدر و مادر او، کانوی برنرز لی و مری لی وودز، ریاضیدانانی بودند که روی توسعه اولین کامپیوتر تجا...
زندگینامه مارک زاکربرگ - بنیانگذار فیسبوک و معمار دنیای متاورس
مارک الیوت زاکربرگ در ۱۴ مه ۱۹۸۴ در شهر وایت پلینز، نیویورک، در یک خانواده یهودیِ تحصیلکرده متولد شد. پدرش ادوارد زاکربرگ دندانپزشک و مادرش کارن کمپنر روانپزشک بود. او کوچکترین فرزند و تنها پسر خان...
زندگینامه نیکولا تسلا - نابغه فراموششده دنیای الکتریسیته
تولد و خانواده: نیکولا تسلا در ۱۰ ژوئیه ۱۸۵۶ در روستای سمیلجان (امپراتوری اتریش، امروزه کرواسی) به دنیا آمد. پدرش، میلوتین تسلا، کشیش ارتدوکس صرب و مادرش، دوکا ماندیچ، زنی بااستعداد در ساخت لواز...
زندگینامه جک دورسی - از کودکی تا انقلابی در دنیای فناوری
تولد و خانواده: جک پاتریک دورسی در ۱۹ نوامبر ۱۹۷۶ در شهر سنتلوئیس ایالت میزوری آمریکا به دنیا آمد. پدرش مهندس تجهیزات پزشکی و مادرش خانهدار بود. به دلیل شغل پدر، خانواده او مرتباً نقل مکان می...
ارنست همینگوی - غول ادبیات مدرن و تأثیر جاودان بر ادبیات جهان و ایران
ارنست همینگوی (۱۸۹۹–۱۹۶۱) در اوکپارک، ایلینوی زاده شد. زندگی او از کودکی با طبیعتگرایی افراطی پدرش شکل گرفت: آموزش تیراندازی از ۲.۵ سالگی، ماهیگیری در ۳ سالگی، و زندگی در جنگلهای میشیگان همراه س...
زندگینامه بیل گیتس - از نابغه برنامهنویسی تا اسطوره فناوری و بشردوستی
ویلیام هنری گیتس سوم، مشهور به بیل گیتس، در ۲۸ اکتبر ۱۹۵۵ در سیاتل، واشنگتن متولد شد. او در خانوادهای سرشناس با پیشینه سیاسی، تجاری و فرهنگی رشد کرد: پدرش (ویلیام هنری گیتس دوم): وکیل برجسته دا...
زندگینامه امیلی برونته - نویسنده رمان بلندیهای بادگیر
خالق جاودانهٔ رمان بلندیهای بادگیر، یکی از تأثیرگذارترین چهرههای ادبیات کلاسیک انگلستان.
زندگینامه صادق هدایت - پدر داستاننویسی نوین ایران
تاریخ تولد: ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ (۱۷ فوریه ۱۹۰۳) در تهران . خانواده: از خاندان سرشناس قاجار. پدرش هدایتقلیخان اعتضادالملک (از رجال سیاسی) و مادرش زیورالملوک (نوهی حسینقلی مخبرالدوله) بود. جدش رضاق...
زندگینامه کارل مارکس - فیلسوف، اقتصاددان و نظریهپرداز انقلابی آلمان
زندگینامهٔ کارل مارکس (۱۸۱۸–۱۸۸۳)، فیلسوف، اقتصاددان و نظریهپرداز انقلابی آلمانی، که پایهگذار مارکسیسم و از تأثیرگذارترین چهرههای تاریخ معاصر است، به شرح زیر است:
آلدوس هاکسلی - پیامبر تاریکیهای روشنفکری و روشنگری معنوی
آلدوس لئونارد هاکسلی (۱۸۹۴–۱۹۶۳) در خانوادهای نخبه در ساری انگلستان متولد شد. نوهٔ توماس هنری هاکسلی، زیستشناس برجسته و حامی داروین، و از سوی مادر، خواهرزادهٔ متیو آرنولد، شاعر و منتقد مشهور بود. ...